Wonen is een recht

Twee weken geleden bezocht ik de door PvdA Katwijk georganiseerde themabijeenkomst Wonen. De PvdA-werkgroep Volkshuisvesting heeft een document onder de naam “Onze waarden voor het wonen” opgesteld.  Michiel Mulder en Adri Duijvestein kwamen uitleg geven. Het eerste deel bestond uit een analyse van huidige situatie rondom wonen en het tweede deel van de avond bestond uit de visie en voorstellen van de werkgroep op dit gebied.

Analyse

In Nederland bestaat een tweedeling met aan de ene kant krimpgebieden waar woningprijzen dalen, baankansen afnemen en de bevolking wegtrekt. Aan de andere kant de grote steden on de Randstad waar de druk op de woningmarkt de prijzen opdrijft. In de sociale huursector zien we het aantal scheefwoners dat ‘te goedkoop’ woont sterk afnemen. De ‘dure scheefhuur’ neemt echter sterk toe: het aantal huishoudens met een in verhouding tot hun inkomen te hoge huur is toegenomen van 8% tot 18% (met verschillen tussen regio’s).  De grootste stijging zat bij de woningcorporaties. Het aantal woningen van corporaties voor de laagste huurklasse nam af van 500.000 naar 333.000. Het aantal dure woningen (>huurtoeslaggrens) is in de tussentijd verdubbeld.

Huurder zijn een flink groter deel van hun inkomen kwijt aan woonlasten dan kopers: 37% vs 27% (incl. energie en evt. huurtoeslag). Voor de groep huurders met laagste inkomen (primaire doelgroep) is dit nog een stuk meer: 43% van hun inkomen zijn ze kwijt aan wonen. Dit alles netto dus inclusief effecten van huurtoeslag. De Nibud heeft berekend welk maximum percentage van je inkomen aanvaardbaar is als woonlasten. Dit verschilt uiteraard per regio en samenstelling van het huishouden maar percentages van boven de 40% zijn zeker ongewenst en levert huishoudens (financiële) problemen op.

Voorstellen

De voorstellen van de werkgroep zijn gebaseerd op een drietal waarden:

1. Toegankelijkheid: er zullen meer huizen moeten worden gebouwd, op plaatsen waar mensen graag wonen en ontworpen op basis van woonwensen.
2. Betaalbaarheid: de woonlasten zullen omlaag moeten: nu kost een huurwoning sommige huurders meer dan een derde van hun inkomen.
3. Zeggenschap: bewoners mogen aan het roer: corporaties, gemeenten, projectontwikkelaars, investeerders en bouwbedrijven moeten bewoners de ruimte geven om vooral ook zelf inhoud aan hun woonwensen te geven.

De betaalbaarheid kan worden gerealiseerd door de invoering van een woonquote als huur: nooit meer betalen dan op grond van Nibud normen acceptabel is. De huurtoeslag en de WOZ-waarde als norm komen hierbij te vervallen.

De toegankelijkheid van het wonen uit zich in de beschikbaarheid van huizen. De PvdA wil deze beschikbaarheid tot stand laten komen door vier maatregelen:

• het instellen van een aanbodnorm waarbij gemeenten op basis van nationaal vastgestelde wettelijke normen de verplichting, maar ook de doorzettingsmacht hebben om voldoende betaalbaar woningaanbod te realiseren.
• het creëren van een Rijksfonds voor het Wonen, een investeringsfonds van de rijksoverheid dat ter beschikking staat aan gemeenten om lokale knelpunten die voortvloeien uit de aanbodnorm op te lossen.
• het wettelijk regelen van een eerlijker grondbeleid, dus het opbouwen van machtposities van grote investeerders
• het instellen van een financieringsgarantie voor wooncoöperaties. De PvdA wil niet dat alleen projectontwikkelaars en woningcorporaties woningen bouwen. Iedereen die volgens de regels wat wil bouwen mag de woningen realiseren: investeerders, corporaties, de overheid zelf, maar ook nieuwe initiatieven van mensen, groepen en organisaties die een eigen huis willen bouwen.

De gehele notitie is hier te vinden. De bijeenkomst was erg inspirerend, mede door de Adri Duijvestein die een hartstochtelijk pleidooi voerde voor de uitvoering van deze voorstellen. Voor ons als lokale afdeling de taak om hieruit de voor Teylingen relevante zaken te halen en te gebruiken als inspiratie voor onze fractie en verkiezingsprogramma.