Door op 10 september 2013

Voldoening halen uit politiek

Over vertrekkende Kamerleden, de JSF, en het functioneren van de lokale democratie

Over ‘de kloof’ tussen de burger en de politiek is al heel veel gezegd en geschreven, en daar voeg ik het mijne aan toe. Die kloof bestaat, en vormt een groot probleem, al was het maar omdat er een voedingsbodem voor het populisme door ontstaat. Mijn overtuiging is dat de oorzaak ervan niet te vinden is in desinteresse bij de burgers. De betrokkenheid in de samenleving bij wat er om ons heen gebeurt is niet structureel minder dan ‘vroeger’. Wel leven we in een tijd waarin de afkeer van de wijze waarop politiek wordt bedreven heel groot is. De vraag die ik daarom opwerp is: zorgen politici wel voor genoeg voldoening?

Recent zijn twee PvdA-kamerleden uit zichzelf vertrokken. De overeenkomsten tussen Désirée Bonis en Myrthe Hilkens zijn dat ze beiden vorig jaar in de Tweede Kamer kwamen, dat ze betrokken, gedreven en weldenkende mensen zijn en dat ze gefrustreerd en enigszins bitter hebben laten weten dat deze politieke baan hen niet heeft gebracht was ze ervan hadden verwacht. Zoiets kan een keer gebeuren, maar twee keer in korte tijd met mensen die er net een jaar zitten, dat is een veeg teken. De vraag is of onze Tweede Kamerfractie wel op een professionele manier samenwerkt. Als de verhalen van Bonis en Hilkens op dit punt enigszins kloppen, maak ik me over dit punt ernstig zorgen. Het is duidelijk dat deze twee idealisten al na een jaar geen voldoening meer uit hun baan haalden. Zij hebben aan de andere kant van de kloof gekeken, en wat ze zagen stemde hen niet vrolijk.

Voor mij ook een waarschuwing dat als we komend jaar met een nieuwe fractie beginnen, dit een vooraanstaand onderwerp van gesprek zal zijn. Of eigenlijk al daarvoor, namelijk met de kandidaten voor het fractievoorzitterschap.

Voor veel PvdA’ers zal de uitkomst van de JSF-discussie ook weinig voldoening geven. Ooit heeft de lobby van Lockheed Martin en de luchtmacht, ruimhartig gefaciliteerd door de VVD, het kabinet-Kok in 2002 een principebesluit ingerommeld. Toen al werd gezegd dat in theorie de opties wel open kunnen lijken, maar dat de praktijk zal zijn dat je er niet meer vanaf komt. En dat blijkt. Ik laat me niet verleiden tot een inhoudelijk betoog waarom de JSF niet de goede keuze is. Twee algemene principes lijken me belangrijk genoeg om nee te zeggen tegen de aanschaf van dit toestel: 1) de bouwer, Lockheed Martin, heeft zich de afgelopen tien jaar op tal van fronten een onbetrouwbare partij getoond. 2) het is een besluit zonder financiële veiligheidsklep: als je de toestellen eenmaal hebt, weet je nog altijd niet hoe duur ze in de exploitatie zullen zijn. Dit risico is echt veel te groot, en al helemaal in een tijd van draconische bezuinigingen die ook de allerarmste mensen raken.

Afgelopen week meldden alle media dat de PvdA op 3 juli het verzet tegen de JSF heeft laten varen. Dit is op geen enkele manier tegengesproken door de partij, en dus klopt het. Het is ‘gelekt’, om het volk alvast te laten wennen. Alle goede argumenten die de diverse PvdA-fracties de laatste jaren hebben ingebracht tégen dit besluit, worden terzijde geschoven. Afgelopen vrijdag kregen alle leden van de PvdA een bericht van voorzitter Hans Spekman, met als strekking dat het kabinet een visie ontwikkelt op de vervanging van de F16 en dat daarom vrijdag drie discussiebijeenkomsten over dit onderwerp worden gehouden in Hoogeveen, Den Haag en Eindhoven. Naar de letter klopt dit, want het kabinet heeft nog geen definitief besluit genomen. Maar Spekman rept met geen woord over wat er op 3 juli al is bekokstoofd. Discussies over een besluit dat de facto al is genomen? Mij geeft dat echt geen voldoening.

In Teylingen praat de raadscommissie Welzijn deze week over het verenigingsgebouw ’t Onderdak in Sassenheim. Twee jaar lang was er sprake van dat de Stichting Welzijn Teylingen het beheer op zich zou nemen, maar deze zomer hebben de gezamenlijke gebruikers tegen de gemeente gezegd dat ze het liever zelf willen doen. Prima initiatief, is mijn mening. Een paar fracties hebben over dit onderwerp schriftelijke vragen gesteld aan wethouder Lambrechts van welzijn. Het CDA vraagt onder meer wat Welzijn Teylingen ervan vindt. Voor mij is dit een heel verkeerde invulling van lokale democratie. Als je wilt weten wat iets of iemand van een B&W-besluit vindt, dan vraag je dat aan die persoon of organisatie zelf. Dan heb je namelijk de meeste kans om te weten te komen wat er echt leeft. De fractie van Belang van Teylingen maakt het nog bonter door in de vragen te stellen dat Welzijn Teylingen tegen de nieuwe constructie is, wat aperte onzin is. Toevallig weet ik heel zeker dat beide fracties zich niet bij Welzijn Teylingen hebben gemeld om te horen wat die erover te zeggen heeft. Op zo’n manier geeft de bedreven politiek in het geheel geen voldoening bij de burger.

Drie voorbeelden van hoe het in mijn ogen niet moet. Gelukkig gaan er ook veel dingen goed. En is er alle reden om je in te zetten voor verbeteringen. En als dat een keer lukt, geeft dat veel voldoening.

Waar ben je naar op zoek?